سخنرانی حاج سید خلیل الله انوری درجمع پنج هزاره نماز گزارشهدای صالحین

حضور جنرال حاج سید خلیل الله انوری به مناسبت ماه ضیافت الهی در جمع پنج هزار تن نمازگزار و با سخنرانی در بین خطبه و نماز جمعه به مباحث فرهنگی، بصیرتی و معرفتی پرداخت.

ظهر جمعه ۱۶ ماه مبارک رمضان ۱۴۳۹ هجری قمری (۱۱ جوزا ۱۳۹۷ خورشیدی) مولوی لطف الله حق پرست خطیب مسجد جامع جبیر انصاری واقع در شهدای صالحین، در بخش از خطبه‌ی نماز جمعه با یاد آوری از  فرمانده نامدار جهاد مرحوم سید حسین انوری و خدمات مجاهدین در زمان تجاوز روس‌ها و گلایه از عدم توجه رهبران جهادی به دست آوردهای مجاهدین و شهداء و همین طور با ذکر اشعار مولانا جلال الدین بلخی یاد آور شد که جنرال سید خلیل الله انوری چندی قبل سفری به ترکیه نموده بود و در قونیه به دیدار مولانا جلال‌ الدین محمد بلخی معروف به مولوی رفته بود، من طی ملاقاتی که با ایشان داشتم خاطرات جالبی داشت و علاقمند صحبت‌های انوری صاحب شده و دعوت نمودم که در نماز جمعه مسجد جامع جبیر انصاری حضور یافته تا نمازگزاران نیز از صحبت و خاطرات ایشان اسفتاده نمایند.

مشاور شورای امنیت بین خطبه‌های نماز جمعه، درجمع پنج هزارتن از نماز گزاران روزه دار با خواندن اشعار مولوی، رابطه‌ی مولانا و شمس و نیز با ذکر اینکه مولانا از افتخارات کشورما و علامه محمد تقی جعفری گفته بود که مولانای بلخ از کشور افغانستان ۷۰۰ سال مغزهای مغرب و مشرق زمین را به حرکت در آورد.

او در ادامه به مباحث، فرهنگی، بصیرتی و معرفتی، اخلاق اسلامی، سلوک عارفانه و اندیشه های مولانا جلال الدین بلخی و نیز مشکلات جامعه‌ی امروزی افغانستان پرداختند و نمازگزاران نیز با شعارهای الله اکبر، لااله الله از سخنرانی رهبر حزب حرکت اسلامی مردم افغانستان استقبال نمودند.

در پایان نماز جمعه تعدادی زیادی از شرکت کننده گان ضمن قدر دانی از حضور رهبر جوان در جمع نماز گزاران روزه دار، یاد و خاطره‌ی سپهسالار جهاد مردم افغانستان، فقید حاج سید حسین انوری از وی تقاضا نمودند تا همانند مرحوم پدرش به خواست‌های مردم توجه داشته باشد و در رفع مشکلات شهروندان محروم این سرزمین و راه بیرون رفت از معضلات نا امنی، بیکاری و دین ستیزه حامل پیام مردم به حکومت و بزرگان جهاد باشند و ایشان نیز وعده سپرد که در این زمینه همگام و همسو با مردم خویش خواهد بود.

در این دعوت حجت الاسلام سید جعفرعادلی«حسینی» یکی از اعضای شورای رهبری حزب حرکت اسلامی مردم که وی را همراهی می‌نمودند، به اتفاق‌هم برای اتحاف دعا و فاتحه به قبور بزرگان منطقه‌ی شهدای صالحین و از آن میان دو صحابه‌ی پیامبرگرامی اسلام(صلی الله و آله) جیبرانصاری و تمیم انصاری رفتند و مسئولین این مزارات توضیحات مفصل در رابطه با مقبره این دو صحابه دادند که فشرده‌ی آن حضور خوانندگان محترم تقدیم ‌می‌شود:

این زیارت درناحیه اول به طرف جنوب شهر کابل درۀ وجود دارد که به نام شهدای صالحین یاد میگردد.

در این دره که زمانی سرسبز و ارغوان زاری بود و دامنه های کوه های با صفای دو طرف آن اهالی کابل حضیره ها و مقابر رفتگان خود را اعمار نموده اند که در هر طرف مزارات، گنبد ها، صُفه های کتاره دار، صندوق ها و لوایح سنگی منقش و مقابر خاکی نظر بیننده را جلب میکند.

در انتهای درۀ یک باغچۀ خوش آب و هوا، دارای حوض بزرگ آب و گلخانۀ با چند گنبد و مقابر سنگ مرـ مر وجود دارد. در داخل این  باغچه تعمیر بزرگ پُخته کاری از سنگ و سمنت و آهن پوش قرار دارد.

در داخل تعمیر مذکور دو قبر طولانی که از سنگ های مر مرین  سفید، سرخ، سبز و سیاه با اسلوب جدید توسط فابریکه حجاری کابل صندوق شده و بنام جبیر و تمیم انصار(رح) پهلوی هم قرار دارند. اما در حصه مرقد جبیر( رح) اسناد موثقی در دسترس نمی باشد و موضوع شهادت آن سینه به سینه نقل گردیده است.

چهار گوشۀ این صُفحه با سنگ های مر مر سیاه و سفید مربع شکل فرش و برای نشستن زایرین و تلاوت قرآن کریم اختصاص داده شده است.

کتیبۀ سنگی در فراز دروازۀ دخولی زیارت که از چوب چهار مغز شبکه کاری شده موجود و حاوی تاریخ تعمیر است که بر مبنای آن این زیارت در سال ١٢٣٧ هجری قمری(۱۲۰۱ خورشیدی) شخصی بنام (الله وردی خان) بنا یافته و مطابق شهرت تنها از جبیر انصار(رح) در آن نام برده شده است.

در قسمت شمالی داخل تعمیر زیارت کتبیه مر مرین دیگری که توسط چوکات سنگی سیاه قاب شده و بعد از آیه کریمه قرآن مجید اشعاری راجع به تاریخ زیارت و تعمیر آن توسط جناب محمد ابراهیم خلیل به خط نستعلیق نگاشته شده و بالای دیوار سمت شرق زیارت نصب گردیده است. کتیبۀ مذکور و کتاب (مزارات کابل) تالیف محمد ابراهیم خلیل یکی از این دو قبر مربوط  تمیم بن اسید(رح) بوده و اما راجع به قبر دومی کدام معلومات داده نشده است. اما قرار که در کتاب (اسما الرجال) چاپ مصر تذکر رفته جناب جبیر همراه  با تمیم صاحب(رح) در بین الجبلین کابل به شهادت رسیده اند.

متولی زیارت که نظر به تتبع و گفته بزرگان و مورخین در این زمینه حضرت جبیر و تمیم انصار(رح) در وقت خلافت عثمان(رض) همراه با دوازده هزار لشکر به قصد فتح کابل از راۀ غزنی به کابل آمده بودند.

آن زمان شهر کابل توسط دیوار های بلند حصار شده بود که بقایای آن بالای کوۀ شیردروازه و آسمایی تا حال نیز موجود است. عده‌ی زیاد از صحابه بعد از تلاش های فراوان در ظرف ده شبانه روز پیکار حصار را شکسته وارد کابل شدند و به تبلیغ دین مبین اسلام پرداختند.

بعد از یک هفته دوباره بالای مسلمانان که در درۀ جنوب کابل یعنی شهدای صالحین موجود مسکن گزین شدند، شب خون زده  و بعد از به شهادت رسانیدن تعداد از مسلمانان که حدود پنجاه نفر صحابه  نیز شامل آنها بود، قوای مسلمین را برای بار اول با شکست مواجه نمودند. اما اردوی مسلمین به سرکردگی عبدالرحمن بن اشعت بعد از چندی دوباره بالای کابل حمله نموده شهر کابل را فتح نمودند.

در کتیبه‌ی فلزی دیگر در آن تاریخ شهادت جبیر و تمیم انصار(رح) را در سال ۴۴ هجری قمری تذکر داده و علاوه میدارد که در نواحی شهدای صالحین بیشتر از چهل صحابه به شهادت رسیده اند که قبر های شان آشکار نیست؛ اما تعداد زیاد آنان در قسمت پائین شهدای صالحین که بنام دروازۀ جبه یاد می‌شود مدفون هستند.

در قسمت عمارت فعلی خلیل در کتاب مزارات واضح ساخته است که چون عمارت سابقۀ این زیارت رو به انهدام و خرابی گذارده بود به امر محمد نادر شاه در سال ١٣۵٩ هجری قمری(۱۳۱۹ خورشیدی) به شکل موجود آباد و ترمیم گردیده و برای آبیاری باغچه و نواحی آن از چشمه زیارتی که در نزدیکی آن موقعیت دارد و بنام (نظرگاۀ خضر) شهرت دارد، آب توسط نل انتقال داده شد.

در محوطه زیارت تمیم انصار و جابر انصار(رح) باغچه‌ی با حوض آب و گلخانه با چند گنبد و مقبره سنگ مرمر به چشم می خورد که در اطراف آن هم اهالی کابل حضیره ها و قبر های رفتگان خود را اعمار نموده اند.

اما اساس تعمیر موجود در سال ١٣١٠ خورشیدی در عهد نادر خان گذاشته شده و ختم های قرآن کریم در ماۀ مبارک رمضان، مراسم روزعاشورا و نمازهای جمعه توسط مولوی لطف الله حق پرست که خطیب مسجد کنار زیارت هست ادامه دارد.

شکی نیست که زیارت های دیگر نیز در این ساحه دیده می شود که می توان زیارت سه اوغورپادشاه و پنجه شاه را نام برد و از زیارت های معروف کابل از قدیم الایام بوده و روز های جمعه خصوصاَ در موسم بهار و طوفان گل ارغوان عده‌ی  زیاد مردم برای زیارت و تفریح به آنجا می‌روند همچنان عدهء از زائران همه روزه به شهدای صالحین به منظور مراد می روند و از خدا می خواهند که دعای شان مستجاب گردد و میله‌ی جبه که یکی از میله های مشهور باستانی اهالی کابل بوده در نواحی زیارت جبیر و تمیم انصار(رح) برگزار میگردید.

گزارشگر سید محمد حسینی/ پایگاه اطلاع رسانی جهاد فرهنگی