55مین سالگرد افتتاح مسجد جامع و حوزه علمیه محمدیه کابل گرامی باد!

با درود و صلوات به ارواح شهدای عزت آفرین و بیداگران جهان اسلام.

سخن از یک فقیه نوگرا و بیدارگر و شهید بی مزار است.

سرور و سالار علما و شهدای افغانستان، آیت الله العظمی علامه شهید سید محمد سرور واعظ، فقیه نوگرا و بیدارگرد،  عارف مجاهد، خطيب و مدرس کم نظیر، محقق و پژوهشگر و از دانشمندان فرهيخته و عالی مقام جهان اسلام در عصر حاضر است.

بی‌چون و چرا، علامه شهید واعظ بخشی از تاریخ کشور اسلامی افغانستان است، و نمی‌توان با سکوت از کنارش گذشت، سکوت درباره‌ی او سانسور تاریخ و جفاییست به کارنامه‌ی درخشان علمی، مبارزاتی و خدماتی آن دانشمند بیدارگر!

در 23 جوزا 1347 خورشیدی همزمان با میلاد پیامبرگرامی اسلام(ص) و فرزندش امام جعفر صادق(ع) مجموعه‌ی عظیم و کم نظیرمسجد جامع و حوزه علمیه محمدیه، توسط آیت الله العظمی شهید سید محمد سرور واعظ در تپه‌ی سلام کابل افتتاح شد.

حوزه‏ى مباركه‏ى محمديه با ساختمان بسيار زيبا وكم نظير، با بهترين معمارى اسلامى و افغانى در دو طبقه باظرفيت 32 اطاق مسكونى و سه سالن تدريس و مسجدى بسيار بزرگ با گنجايش 2000 نمازگزار و5000 نفر براى استماع سخنرانى و جايگاه بانوان با گنجايش 3000 نفر و كتابخانه‏ى باداشتن يكصد هزار جلد كتاب و داروخانه براى عرضه‏ى داروى مجانى براى طلاب و محرومين، بدست مبارك آيت‏اللّه العظمى علامه شهید سید محمد سرور واعظ تأسیس گرديد كه نه تنها مورد استقبال مردم مسلمان افغانستان قرار گرفت، كه همه ساله توريست‏هاو سياحان خارجى نيز از آن ديدن مى‏كردند. در روز افتتاح اين حوزه‏ى بى‏بديل از تمامى علماء و فرهنگيان و سياسيون و مقامات كشورى و لشگرى دعوت به عمل آمد. بزرگانى از علماء اهل سنّت و اهل تشيّع در اين مجلس افتتاحيه سخنرانى نمودند كه از آن جمله مى‏توان به سخنرانى تاريخى سخنور شهير كشور علامه سيد اسماعيل بلخى و مرحوم مولانا حضرت مجددى اشاره نمود و محفل آن روز با دعاى ملكوتى مرحوم آیت الله العظمی میر علی احمد حجت کابلی ختم گرديد.

علامه شهید واعظ در کنار فعالیت‌های علمی، تحقیقی، تدریس، وعظ و خطابه به حل معضلات اجتماعی جامعه‌ی خویش نیز پرداخت، ایشان شخصیت مبتکر و توان‌مند علمی بود که باب تأليف کتب علمی در سده‌ی اخیر تاریخ افغانستان به دست او فتح و در نشر آثار علمى پيش قدم شد و برخی خدمات ایشان عبارتند از:

1. کتاب چهار جلدی مصباح الاصول که به شکل بدیع و با قلم شیوا و روان به نگارش درآمده و این کتاب جایگاه ممتازی در سطوح عالی حوزه‌های علمیه دارد و یکی از مهم‌ترین منابع اصولی دروس خارج حوزه‌های علمیه تشیع به‌شمار می‌آید.
2. راه اندازی ماهنامه برهان: این ماهنامه که با همکاری جمعی از نویسندگان، دانشمندان و اساتید حوزه و دانشگاه به منظور آگاهی بخشی جوانان با آموزه‌های اسلامی و مبارزه با اندیشه‌های مارکسیستی منتشر می‌شد، موسس و مدیر مسئول این مجله علامه شهید واعظ بود و اعضای هیئت تحریر آن از شخصیت‌های مطرح زمان خود بود و آخرین فردی که چند سال قبل وفات نمود، آیت الله العظمی شیخ محمد آصف محسنی صاحب تألیفات و از چهره‌های افغانستان و جهان اسلام بود.
3. خاطرات زندان، اولین کتاب اخلاقی در زندان‌دهمزنگ کابل به رشته تحریر درآمد و محصول حلقه‌های درس اخلاق ایشان بود و از از مهم‌ترین کتب اخلاق و هم وزن با دیگر کتب اخلاق نظری و عملی همانند: اخلاق ناصری، خواجه نصیر الدین طوسی، جامع السعادات، محمد مهدی نراقی، معراج السعاده، ملا احمد نراقی، ارشاد القلوب، دیلمی، تذکره السالکین، بید آبادی، رساله لقاء الله، میرزاجواد تبریزی و امثالهم.
4. در بعد وحدت خواهی و مناظره طلبی و پاسخ به شبهات کتاب سیف الاسلام: پاسخ به کتاب سیف الابرار است که شخصی به نام ملا مبارک به تحریک برخی دولتمردان وهّابی مسلک برای تفرقه میان شیعه و سنی منتشر نموده بود و به اعتقادات اهل تشیع اهانت که بعد از اقدام آیت الله واعظ هرچند آن کتاب جمع آوری شد و سیف الاسلام را نیز در افغانستان اجازه چاپ نداد و بعداً آیت الله العظمی مرعشی نجفی در حوزه علمیه قم آن را به چاپ رسانید.

–  علامه شهید واعظ برای شاگردان معلم دلسوز و برای مردم واعظ زبردست و خدمتگذار و مورد اعتماد و وثوق مراجع وقت بود و ثابت نمود که درس اساتید را ضایع نکرد، واعظ اگر در نجف می ماند، مجلس درس گرم، امن ولی رفتن به محیط پرزحمت و در دل توده رفتن (حلم و بردبار او بود) و آن هم در دوران حکومت مستبد داود خان، علاوه بر خدمات علمی و فرهنگی، خدمات اجتماعی کم نظیر چون: توزیع مواد سوختی و پوشاک زمستانی و همین طور در طول سال به مستمندان افغانستان مساعدت داشت.

– انتشار اولین مجله‏ى دینی در افغانستان تحت عنوان «برهان» نمود كه در كنار ديگر فعالیت اسلامی «برهان» تنها مجله‏ى علمى، سياسى، اجتماعى و فرهنگی شيعيان افغانستان بود.

– اولین بار در افغانستان علامه شهید واعظ به اساتید و طلاب حوزه علمیه شهریه پرداخت و به مشکلات شان رسیدگی می‌نمود.

– خاطرات زندان اولین کتاب اخلاق در افغانستان که توسط يك زندانى سياسى بر روى كاغذهاى باقى مانده از پاكت‏هاى چاى و شكر  به نام «خاطرات زندان و يادى از اخلاق اسلامى» را نوشت.

– در بعد وحدت ملی همین بس که برای شاگردان پشتو زبان خود در زندان، همزمان با تدریس ادبیات عرب به نوشتن گرامرادبیات عرب به پشتو اقدام نمود.

– بر اساس فهم خبرگان فن، اگر علامه شهید واعظ در حال حاضر قيد حيات مى‏بود، از مراجع اعلم و طراز اول جهان اسلام بودند.

– آیت الله واعظ در سیاست، رویش آیت الله العظمی بروجردی را داشت، حکومت وقت از وی می‏ترسید، دیگران اگر زندان رفتند در کارهای سیاسی علیه حکومت دخالت داشتند، ولی حکومت از شیوه تبلیغ و نفوذ او می‏ترسیدند.

پس از کودتای 7 ثور ۱۳۵۷ خورشیدی و بقدرت رسید حزب دموکراتیک خلق حامی اتحاد جماهیر شوروی سابق در افغانستان، مخالفت علنی رژیم با ارزش‌های اسلامی و فشار و اختناق دوچندان گردید، دستگیری وسیع مسلمانان از کابل شروع شد.

بار اول در سال 1357 که حضرت آیت الله واعظ دستگیر شد و برای 25 روز موقتاً آزاد گردید، مصادف بود، سه روز مراسم سوگواری در مدرسه محمدیه تپه سلام که آیت الله محقق کابلی، علامه شهید ناصر و علامه شهید مصباح و دیگر بزرگان در این مجالس سخنرانی نمودند، بعداً به دستور نورمحمد تره‌کی، به زندان افتاد و به شهادت رسید.

گفتنی‌ست به پاس خدمات علمی علامه شهید واعظ در دارالعلم حوزه‌ی علمیه کهن نجف اشرف که سال 1348 خورشیدی تأسیس و حلقات درس مرحوم آيت الله العظمى سید ابوالقاسم خویی در آنجا برگزار می‌شد، یکی از سالن‌های درسی دارالعلم بنام آیت الله العظمی شهید سید محمد سرور واعظ می‌باشد.