سخنرانان در این مراسم که در آن صدها تن از علما، جوانان، نمایندگان احزاب، مسوولین دولتی، نماینده‌های مردم از ولسوالی های همجوار و باشندگان ولایت بلخ حضور داشتند، از کارنامه‌های درخشان انوری بزرگ یادآوری کردند.

یکی از سخنرانان این همایش داکترعبدالعلی محمدی، سابق مشاور حقوقی رئیس جمهور بود، او با اشاره به مبارزه و جهاد مرحوم انوری گفت: زمان که جهاد در افغانستان شکل گرفت، شیعیان از آغازگران جهاد در این کشور بودند، انوری فقید و یارانش، نوک پیکان جهاد جامعه تشیع بودند؛ بدون هیچ گونه مبالغه باید گفت که اگر انوری و یارانش(حزب حرکت اسلامی افغانستان) را از تا یخ جهاد برداریم، بخش بزرگی از جامعه افغانستان فاقد تاریخ جهاد خواهد شد.

وی با اشاره به نقش صلح طلبانه انوری در کاستن جنگهای های دهه هفتاد و تاثیر گذاری سیاسی او در پسا طالبان و اجلاس بن افزود: خدمات مرحوم انوری در دوران حکومت مجاهدین برای برقراری صلح و نقش وی در خدمت به محروم ترین مردم کشور در حکومت پسا بن، فراموش نشدنی است. زمانی که احزاب جهادی به قدرت رسیدند، متأسفانه تلاشهایی برای احیای دوباره انحصار از نخستین روزهای شکل گیری حکومت مجاهدین در سال ١٣٧١ آغاز شد(جنگ حزب وحدت اسلامی- جمعیت اسلامی/ جنگ جنبش ملی- جمعیت اسلامی) و تاکنون در اشکال مختلفی جریان دارد؛ به احتمال زیاد، تشدید نا امنی، سربرآوردن گروههای گوناگون تروریستی، دامن زدند به نفاق و تنشهای قومی و سرانجام، تغییر جغرافیای جنگ همه و همه در راستای تمامیت خواهی و انحصارطلبی، تحلیل و ارزیابی می گردد.
در این جنگ ها از آغاز به قدرت رسیدن احزاب جهادی از سال ۱۳۷۱ به بعد کسی که مسئول برقراری صلح و آتش بس بود، جز مرحوم آقای انوری کسی دیگری نبود که وی با تلاش شبانه روزی و مشارکت بعضی بزرگان دیگر و از جمله مرحوم استاد عرفانی که ایشان را همراهی می کرد و آن زمان من شخصا در شورای صلح حضور داشتم و از نزدیک شاهد قضایا بودم.

در رابطه خدمات مرحوم انوری در دوران حکومت مجاهدین و پسا بن باید گفت: کسانیکه از نزدیک با کارنامه انوری فقید آشنا هستند و می دانند که در سِمت های که ایشان چه در وزارت کار و امور اجتماعی، وزارت زراعت و مالداری، و ولایات کابل و هرات مسئولیت داشتند برای محرومین ترین مردم کشورش بیشترین خدمت را برای آنها انجام داد، با اظهار تأسف در جامعه برخی افراد قدر ناشناس بودند که خدمات مرحوم انوری را نا دیده گرفتند و چه اتهاماتی را که به وی نبستند، کسانیکه دروغ و اتهام به انوری بستند و شعار حمایت ازهزاره را دادند، خود آنها هیچ گونه خدمتی به این مردم محروم ننمودند و فقط با شعار قومی تبلیغات علیه دیگران نموند، انوری، مجاهد، مخلص و خدمتگذار به جامعه خویش، مخصوصا محرومین کشور بود، او مظلوم بود و مظلوم هم مرد.

داکتر  محمدی با اشاره به مهمترین پیامد جهاد و دوران مقاومت و پسابن افزود: مهمترین پیامد جهاد و مقاومت، تامین مشارکت عادلانه اقوام در قدرت سیاسی بود؛ افغانستان در طول ٢٧٠ سال عمر خود دو دوره تلخ را پشت سر نهاده است:

یکی دوره انحصار قدرت

و دیگری، دوره آنارشی

پس از بن قرار نبود و نیست که به انحصار و آنارشی بازگردیم و از این رو، مسئله اصلی جامعه افغانستان مشارکت است.

مشارکت در صورتی عادلانه تامین می گردد که ساز وکار عادلانه برای آن تعریف شود؛ درجه بندی اقوام و تعیین آمرانه جایگاه برای هر یک از اقوام در هرم ساختار قدرت، غیرمنطقی و مغایر با ارزشهای اسلامی و انسانی است.

گفتنی است قبل از این نیز در شهرهای کابل و هرات و برخی ولایات دیگر و خارج از کشور از اولین سالروز وفات ستر جنرال سید حسین انوری یاد بود به عمل آمده بود.

آقای انوری رهبر فقید حزب حرکت اسلامی مردم افغانستان و استوانه‌های جهاد بود و در دوران حکومت مجاهدین و حکومت پساطالبانی در سمت های مهم دولتی مانند وزارت کار و امور اجتماعی، وزارت زراعت، والی کابل و والی هرات ایفای وظیفه کرده بود.