باتوجه به آیات قرآن کریم و روایات نبوی در منابع فریقین که بر جواز توسل به پیامبران و اولیای الهی، به خصوص پیامبر خاتم(ص) دلالت می‌کند، بحث از جواز توسل، این سؤال را در اذهان تداعی می‌نماید که چه کسانی و درچه موردی توسل به پیامبران و حضرت محمد(ص) و اولیای الهی را منکر شده‌اند و دلیل آن‌ها چیست؛ در سومین نشست هم‌اندیشی دینی با موضوع: توسل، شفاعت و استغاثه که از سوی شورای اخوت اسلامی و مجمع فرهنگی بقیةالله(عج) به مناسبت رحلت پیامبرگرامی اسلام(ص) و سبط اکبرش حضرت امام حسن مجتبی(ع) در کابل برگزار گردیده بود، ضمن اشاره به مسایل مهم مربوطه، به ادله جواز توسل به پیامبران الهی و دیدگاه اندیشمندان پیروان مذاهب اسلامی پرداخت شد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی جهاد فرهنگی، سومین نشست هم‌اندیشی با موضوع «شفاعت، توسل و استغاثه»، قبل از ظهر پنج‌شنبه 25 صفر 1441 هجری قمری، برابر 2 عقرب 1398 خورشیدی با حضور شماری از شخصیت‌های علمی، سیاسی، علما و اساتید حوزه و دانشگاه، جوانان و متنفذین کشور در سالن اجتماعات نما رسانه واقع غرب کابل ازسوی  شورای اخوت اسلامی و مجمع فرهنگی بقیۀ الله(عج)، با قرائت کلام الله مجید و اجرای حجت‌الاسلام سید جاوید شکیب زاده برگزار شد.

اولین سخنران این نشست حجت‌الاسلام سید جواد شمس عضو هیأت امنای حوزه علمیه خاتم‌الانبیاء(ص) علاوه بر پرداختن به موضوع توسل و شفاعت از نگاه دانشمندان علوم جرم شناسی و روانشناسی جزایی با طرح چند سوال از زوایای مختلف در پیوند با فطرت توسل و شفاعت گفت: با توجه به این‌که انسان‌ها از نظر درجات و مراتب قرب الهی با یکدیگر اختلاف دارند، افراد معمولی می‌توانند انسان‌های والاتر و شایسته تر را در پیشگاه خداوند واسطه قرار دهند و از طریق آنان حاجت خود را از خداوند طلب کنند. منظور از عرفیت این امر آن است که اتخاذ وسیله و واسطه، ریشه در فطرت انسان دارد و لذا توسل به بزرگان و برگزیدگان الهی هماهنگ با فطرت انسان است.

این عالم دین اضافه کرد: توسل و شفاعت به هیچ وجه با توحید تعارض و تضاد ندارد ما اعتقاد داریم که قاضی الحاجات و استجابت کننده حقیقی دعوات خداوند است و انبیاء(ع) و ائمه اطهار(ع) تنها واسطه فیض الهی هستند؛ گناهان خیلی ما را از خدا دور کرده و به همین خاطر ما لیاقت برقراری رابطه مستقیم با خداوند را نداریم و به همین علت ما از توسل و شفاعت استفاده می‌نماییم.

در همین حال، آیت‌الله شیخ مقداد صادقی عضو شورای اخوت اسلامی نیز در این نشست افزود: خداوند به انبیا علم و قدرتی کامل تا حدی داده و به همین اساس آن‌طوری که انبیا با خداوند صحبت می‌‌نمودند، دیگر بندگان نمی‌توانند.

این عالم دین با بیان اینکه متاسفانه بعضی اوقات در شفاعت و توسل افراط و برداشت اشتباه صورت می‌گیرد ابراز داشت که اگر بین بندگان و خداوند واسطه نیاز نمی‌بود پس نیازی به فرستادن پیامبران نیز نبود.

او خاطرنشان ساخت که شدیدترین ضربه را به دین کسانی می‌زنند که به بحث‌های قومی و مذهبی دامن می‌زنند در حالی‌که مسلمانان در اصل و اساس با هم مشکلی ندارند.

هم‌چنین مولوی عبدالقادر ابراهیمی معاون دوم شواری اخوت اسلامی در این نشست گفت: در مورد شفاعت و توسل در منابع اهل‌سنت بصورت کلی بحث صورت گرفته و از جمله اساسات دینی و مبرم انسانی است؛ توسل به پیامبران، به خصوص پیامبر اکرم(ص) در هر حال (قبل از خلقت دنیایی و در زمان حیات و بعد از وفات آن‌ها) جایز است. شبهات مطرح شده، وارد نمی‌باشد، زیرا وسیله قراردادن پیامبران و اولیای الهی در نزد خداوند نه شرک است و نه بدعت و آن انوار مقدس بعد از رحلت، مانند زمان حیات، با اذن خداوند قادر به برآورده نمودن نیازها و شفاعت می‌باشند.

ابراهیمی همچنان اسوه و الگو بودن زندگی و گفتار پیامبر اسلام(ص) برای مسلمانان خوانده و به اهمیت مسئله شفاعت و توسل در نصوص دینی و ضرورت مقابله با آرای تندروانه از اسلام تأکید نموده و او با ابراز اینکه شفاعت و توسل نقطه‌ی وصل بین امت اسلامی می‌باشد تاکید کرد: کسانی که در این دو مسئله تشکیک وارد می‌کنند دشمنان اسلام و مسلمانان هستند.

او با اشاره به اینکه مسئلۀ توسل یکی از مسائل مهم کلامی است افزود که این مسئلۀ کلامی متأسفانه در دوران معاصر به عنوان یکی از مسایل اختلافی میان مسلمانان مطرح شده که نتیجه‌ی آن افزودن بر تعصبات مذهبی و تضعیف روحیه اخوّت اسلامی می‌باشد.

حجت‌الاسلام دکتر محمد حسین جعفری سرپرست شورای اخوت اسلامی نیز به اهمیت مسئله توسل و شفاعت از دیدگاه اسلام و روایات مذهبی پرداخته و بر ضرورت اتحاد و اتفاق امت مسلمه و تلاش جدی و مستمر فرهنگی در برابر تند روان و افراط‌گرایان که دشمن وحدت مسلمانان در افغانستان هستند، تاکید کرد.

سرپرست شورای اخوت اسلامی با یاد آوری از خدمات مرحوم آیت‌الله‌العظمی محسنی و پروفیسور شهید ربانی در تقویت شورای اخوت اسلامی تأکید نمود و افزود: حفظ استقلال شورای اخوت اسلامی در تمام جهات، طبق اساسنامه عمل و به آن متعهد می‌مانیم.

سخنگوی شورای علمای شیعه در پیوند با توسل و شفاعت افزود: انکار استمداد به پیامبراسلام(ص) از جمله عقاید ابن تیمیه است که پیش از وی کسی به آن اعتقاد نداشته و در حالی که توسل به آن حضرت آن گونه که ابن تیمیه گفته نیست، بلکه توسل به رسول الله(ص)، چه پیش از آفرینش و چه پس از آفرینش، چه در دنیا و چه در آخرت، پسندیده و نیکو است و این عمل، سیره سلف صالح، پیامبران و اولیای الهی بوده و علمای اهل تشیع و اهل تسنن می‌گویند که شفاعت و توسل به پیامبر و مقام و برکت ایشان نزد خداوند، از کردار انبیا و سیره‌ی سلف صالح بوده و در همه‌ی زمان‌ها انجام شده است.

مفتی عبدالرحمان رحمانی نماینده‌ی پیشین مردم در مجلس نمایندگان و عضو شورای اخوت اسلامی افغانستان، در سومین نشست هم‌اندیشی دینی با موضوع: توسل، شفاعت و استغاثه گفت: دیدگاه و نظر علمای شیعه و اهل سنت در مسألۀ توسل کاملاً روشن است، آنان به اجماع و اتفاق توسل را مشروع و جایز می‌دانند، البته با این شرط که معیار صحیح توحید، عملی شود و موجودی در عرض خداوند و مسقل در اثر قرار داده نشود.

مولانا رحمانی عالم دینی نیز به جواز توسل و شفاعت از نصوص اهل سنت پرداخته و تاکید کرد که توسل به بزرگان دینی و اولیای خدا شرک نیست بلکه مطابق دساتیر اسلامی و آیات و احادیث صحیح عین ثواب است.

او علاوه کرد که جواز توسل یک امر عقلایی است؛ وقتی انسانی به خاطر نافرمانی، مورد کم‌توجهی مولای خود قرار می‌گیرد، کسی را که در نزد مولایش عزیز و گرامی است، واسطه قرار می‌دهد. این کار هیچ‌گونه محذور عقلی ندارد، بلکه حکمت مولا اقتضا می‌کند تا به خاطر آن واسطه، از کوتاهیِ زیردست خود بگذرد.

رحمانی اضافه نمود: شورای اخوت اسلامی که برای تقریب و همگرایی میان پیروان مذاهب مختلف اسلامی در افغانستان تاسیس شده، می‌کوشد تا علیه خوانش‌ها و قرائت‌های افراطی برخی پیروان مذاهب مبارزه نموده و اتحاد اسلامی افغانستان را تقویت کند.

در پایان این نشست حجت‌الاسلام سید جعفرعادلی حسینی رئیس مجمع فرهنگی بقیةالله(عج) و رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اخوت اسلامی افغانستان قطع‌نامه‌ای 14 ماده‌ی را به خوانش گرفت.

در این قطع‌نامه آمده است: شورای اخوت اسلامی افغانستان و مجمع فرهنگی بقیةالله(عج) پیرو سلسله محافل و نشست‌های مشترک خویش در این نشست نیز ادامه راه نخبگان ارزش‌گرا و اخوت خواه افغانستان را مسئولیت دینی و انسانی خویش دانسته و در برگزاری و تقویت چنین نشست و جلسات تأکید داشته و در سومین نشست هم اندیشی دینی از تمام علما، مراکز دینی و فرهنگی مصرانه می‌خواهیم که در جهت تحکیم اخوت اسلامی میان مسلمانان مجدانه سعی و کوشش نمایند.

همچنان در بخش دیگر آن آمده: معنویت و ارزش‌های دینی در بین اقشار مختلف جامعه بدون دخالت بیرونی و سیاسیون و تحمیل شرایط خاص تقویت گردد، از این‌رو ما جمعِ از اعضای موسسین شورای اخوت اسلامی به مردم ارزش‌گرا و اخوت خواه خویش اطمنان می‌دهیم که دور از دغدغه‌های سیاسی، خود مان را موظف می‌دانیم که در حفظ استقلال، حراست از اهداف و اساسنامه‌ی شورای اخوت اسلامی در محیط علمی، فرهنگی و فعالیت‌های اجتماعی به هیچ کسی و مقامی اجازه نخواهیم داد که در جهت گیری این نهاد ارزشمند مداخله کنند؛‌ زیرا اخوت اسلامی یک امردینی و دستور قرآنی: «انماالمومنون اخوة» می‌باشد و بقای عزت‌مند امت اسلامی و رشد و شکوفایی تمدن قرآنی در گرو عمل به این امر‌مهم است.

و نیز تأکیده شده: از آنجایی که تهاجم فرهنگی، عقاید و همبستگی مسلمانان را نشانه گرفته، از کشورهای اسلامی، رسانه‌ها، علما، مبلغین، دانشجویان و همۀ مسلمانان می‌خواهیم که این موضوع را جدی بگیرند و در این کارزار از به کار بستن اسباب فکری و فرهنگی غافل نمانند و از هیچ اقدام معقولی در جلوگیری از این تهاجم کوتاهی نکنند.

همچنین در قطع‌نامه آمده: فساد اداری عامل بی‌اعتمادی و ایجاد فاصله میان ملت و حکومت شده و پایه‌های نظام را تضعیف و رو به افول نموده که این فاجعه‌آفرین است، جامعه جهانی و دولت افغانستان سعی صادقانه و مدبرانه را به خرج دهند تا با گزینش کادرهای مومن، متقی و امانت‌دار، ملت ما را از این بن‌بست نجات دهند.

گفتنی است که در این نشست با اجرای تواشیح زیبا و شنیدنی به منذوج عربی فارسی در مدح و فضال پیامبر رحمت‌للعالمین توسط گروه تواشیح مجمع فرهنگی بقیةالله(عج) به این نشست فضای کاملاً معنوی بخشید.

گزارش/ خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی جهاد فرهنگی