همزمان با جمعه‌ی اخیر ماه‌مبارک رمضان؛ شورای اخوت اسلامی افغانستان از روز جهانی قدس با برگزاری همایشی تحت عنوان «دهمین همایش؛ قدس و اخوت اسلامی» در کابل تجلیل به عمل آورد؛ در این نشست حجت الاسلام والمسلمین سید جعفرعادلی«حسینی» رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اخوت اسلامی به ایراد سخن پرداخته اند که توجه خوانندگان محترم را به محتوای سخنرانی ایشان جلب می‌کنم.
———————————-
بسم الله الرحمن الرحیم
اَلْحَمْدُ للهِ قاِصمِ الجَّبارینَ، مُبیرِ الظّالِمینَ، مُدْرِکِ الْهارِبینَ، نَکالِ الظّالِمینَ صَریخِ الْمُسْتَصْرِخینَ، مَوْضِعِ حاجاتِ الطّالِبینَ، مُعْتَمَدِ الْمُؤْمِنینَ…(۱)
اما بعد؛ قال امیرالمومنین علی بن ابی طالب(علیه السلام): کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً…(۲)
سلام بر قدس، سرزمین نبوت و خاستگاه نور و پایگاه عروج انسان به سوی خدا!
سلام برقدس محبوب دل میلیونها انسان آزاده و پاره تن جدا نا شدنی از جهان اسلام!
امسال روز جهانی قدس در حالی فرا می رسد که منطقه و جهان شرایط تازه ای را تجربه می کنند و فلسطین هم پس از ۷۰ سال اشغال و آوارگی همچنان در نسل کشی، اسیر نقشه ها و توطئه های رژیم غاصب اسرائل و حامیان آنهاست و جهان عرب و اسلام نیز با چالش های کهنه و تازه ای روبروست و اخیرا تصمیم تحریک آمیز و خطر آفرین رئیس جمهور امریکا مبنی بر انتقال سفارت این کشور به بیت المقدس، برخلاف تمام قوانین بین المللی قلوب میلیارها انسان آزاده و مسلمان را شدیداً جریحه دار ساخته و مردم دنیا سالهاست که شاهد آوارگی، فلسطینیان در کشورهای مختلف به ویژه در بلاد همسایگان خویش در شرایط غربت، توأم با رنج و سختی، روزگار خود را سپری می‌کنند و ما را متوجه نقش خطیرمان در حمایت روزافزون مردم مظلوم فلسطین می‌نمایند.
شاید نزد بسیاری‌ها این سوال پیش آید که با این همه مشکلات در افغانستان، حمایت از مردم مظلوم فلسطین چه درد و زخم مردم کشورمان را مرهم می‌گذارد؟
باید عرض کنم که فقط اسلام است ما را با سایر برادران و خواهران مسلمان ولو درهر جایی از دنیا باشند پیوند داده و رابطه‌ی ناگسستنی ایجاد می‌کند و پشتیبانی از حقوق مسلم مردم ستمدیده و آواره فلسطین و حمایت همه جانبه از آنان برای بیرون راندن متجاوزان رژیم صهیونیستی از فلسطین اشغالی و حاکمیّت بر سرنوشت شان از روشنترین مصادیق مسئولیت دینی هر مسلمان است. «اِنَّ هذِهِ اُمّتُکُم اُمَّهً واحدهً»(۳) همه مسلمانان در چارچوب مسئولیت مشترک و بر اساس مفهوم «امت اسلامی» که برخاسته از اندیشه اسلامی و مستند به متون صریح و مؤکد دینی است دیگر مرزهای شناخته شده بینالمللی و نژاد و زبان و حتی نوع حکومتها نمی‌توانند هیچ مسلمانی را از شمول دایره امت بیرون ببرد و همه سرزمینهای مسلمانان به عنوان سرزمین امت اسلامی در حمایت آحاد امت اسلامی قرار میگیرد: أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ…»(۴) با کافران بسیار دلسخت و با یکدیگر مهربان و چنانچه پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) می فرماید: مَنْ اَصْبَحَ‌لا یَهتَمُ بِاُمُورِ المُسلِمینَ فَلَیْسَ بِمُسٌلِمِ»(۵) کسی که صبح کند و به امور مسلمانان اهتمام نکند مسلمان نیست. از وصیتهاى مولای آزادگان جهان حضرت علی(علیه السلام) به فرزندانش امام حسن و امام حسین(علیهما السّلام) می‌باشد که فرمود:کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً؛ دشمن ستمگر و یار ستمدیده باشید.
یکی از اهداف مهم واساسی شورای اخوت اسلامی نیز، همدردی، همسویی و همزیستی با مسلمین جهان می‌باشد که این مسئله درمعتقدات و آموزه های دینی ما ریشه دارد و ما هرچه پایه های برادری واخوت اسلامی را در سرزمین های اسلامی محکم کنیم ریشه های فتنه را از بین برده ایم.
با ذکر این مقدمه از شرکت کنندگان در «همایش قدس و اخوت اسلامی» اجازه می‌خواهم تا روند حمایت از مردم مظلوم فلسطین، از میان کشورهای مسلمان و جهان اسلام، مردم مسلمان افغانستان اولین کشوری بود که به رهبری علما وبزرگان شان در نخستین روزهای اشغال فلسطین از قدس، مجاهدین و مردم مسلمان فلسطین تا کنون در چهار مرحله حمایت نمودند، در این فرصت کوتاه به چهار مورد به طور خلاصه و فشرده اشاره می‌کنم:
مرحله‌ی نخست حمایت؛ ایجاد کمیته حمایت از مجاهدین فلسطینی در ماه جوزا ۱۳۲۷ خورشیدی
تحقیقات تاریخی گواه بر آن است که در نخستین روزهای اشغال بیت‌المقدس یکی از اولین کشورهایی که جنایات رژیم غاصب اسرائیل را محکوم و از مجاهدت مردم فلسطین اعلام حمایت نمودند، افغانستان بود، دقیقا ۷۰ سال قبل مسلمانان افغانستان، به رهبری شخصیت های دینی خویش در آغاز سال ۱۳۲۷ خورشیدی وقتی خبر اشغال فلسطین و جریان اولین جنگ اعراب و رژیم صهیونیستی را از طریق رادیوی لندن و رسانه های دیگر شنیدند، شعبات دریافت کمک‌های نقدی و مالی از مردم مسلمان این کشور در سراسر افغانستان ایجاد نمودند، تکیه مرحوم میر اکبرآغا شعبه ۴۰۳ کمیته اعانه به مجاهدین فلسطینی که یک نمونه‌ی سند پولی در مورخ ۷ جوزا ۱۳۲۷ خورشیدی نزد نگارنده موجود می‌باشد و در آن سند مبلغ نُه صد(۹۰۰) افغانی از شعبه ۴۰۳ کمک نقدی برای مجاهدین فلسطینی صورت گرفته بود و در راس این تشکیلات استاد شهید میرعلی اصغرشعاع، مرحوم نورالمشایخ مجددی، علامه شهید سید اسماعیل بلخی و مولانا شهید عطاالله فیضانی اولین کسانی بودند که مردم شیعه وسنی کابل و برخی ولایات را به برگزاری تجمع و تظاهرات اعتراض آمیز فرا خواندند و علمای بزرگ جامعه‌ی ما اعم از شیعه و سنی در محوطه و اطراف مسجد جامع پل خشتی کابل تجمع عظیمی را بوجود آورده بودند.
در این تظاهرات هزاران تن، زن و مرد، شیعه و سنی شرکت نموده بودند علامه شهید بلخی بر علیه این توطئه استعماری سخنرانی آتشینی ایراد کرد و به مردم افغانستان گفت: «قدر تهای استعماری، یک عده از یهودیان نژاد پرست را از سراسر جهان آورده اند و بر مردم مظلوم فلسطین مسلط کرده اند و می خواهند به این بهانه قدس، اولین قبله مسلمین را اشغال کنند.
ای مسلمانان جهان، ای کشورهای عرب، ای ملل مسلمان، ای بزرگان و علمای دینی!
چرا یک عده‌ی محدود صهیونیست آمده اند و فلسطین را گرفته اند. مگر این ها به فلسطین اکتفا می‌کنند؟
این ها هدف شان نیل تا فرات و از فرات تا ایران و از ایران تا هرات و از هرات تا بلخ و بخارا است، می خواهند در آینده برهمه جوامع اسلامی تسلط پیدا کنند و ذخایر طبیعی این کشورها را غارت کنند و در حقیقت نگذارند چیزی به نام اسلام قدرتمند، در جهان وجود داشته باشد و دنیا دربست باید تحت سلطه‌ی استعمار و قدر ت های استکباری باشد.
شهید بلخی در ادامه افزود: اگر جمعیت یهودیان صهیونیست نژادپرست با نیرنگ های استعمارگرانه افزایش یابد، آنگاه ما نمی توانیم آ ن ها را از این سرزمین بیرون کنیم، بعدها کار فتنه گری آ نها در جهان اسلام آغاز می‌شود.
ای مسلمین ما باید آگاه و بیدار باشیم، گرایشات شیعه و سنی، افغانی و ایرانی، عرب و عجم را کنار بگذاریم، وقتی پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) مبعوث شد، اسلام به شیعه و سنی و عرب و عجم تعلق نداشت، برای همه‌ی بشریت و جهان بود، توده های مسلمانان باید پیرو حقیقی اسلام باشند. قبله، قرآن، پیامبر و مکتب ما یکی است. ما باید بیدار باشیم و فریب استعمار انگلیس و آمریکا را نخوریم.
ما نباید اجازه بدهیم آ نها سرزمین های ما را غصب کنند؛ زیرا رژیم غاصب اسرائیل خطرنا کترین موجود در روی زمین هستند و اگر اینها در آینده قدرت بیابند به هیچ کس رحم نمی کنند.»(۶)
مرحله‌ی دوم حمایت؛ موضع نهضت جوانان مسلمان افغانستان در اعتراض با جنایات رژیم غاصب اسرائیل
سال ۱۳۴۸ خورشیدی حرکتی از بین جوانان و توده های اهل سنت تحت عنوان «نهضت اسلامی جوانان مسلمان» آغاز گردید و نخستین حضور خود را در عرصه مبارزات سیاسی در تقابل با جریان های چپ مارکسیستی نشان داد و اولین تظاهرات نهضت اسلامی در ۲۸ قوس ۱۳۴۹ خورشیدی(۲۱ رمضان ۱۳۹۰ هجری قمری) در اعتراض به توهین مارکسیست ها به قرآن در خوابگاه دانشگاه کابل صورت گرفت و نیز به حمایت از مردم مظلوم فلسطین و سعی در افشای چهره ی احزاب وابسته به کمونیست ها و خود فروخته گان جریانات چپی داشتند.
در این مرحله عالم دعوتگر، مولانا محمد عطاالله فیضانی از علمای اهل سنت در مباحث تحت عنوان: «نظریات مختلف کشف ضعف اسلام» در مورد اشغال بیت المقدس و همبستگی امت اسلامی جهت آگاهی بخشیدن اقشار مختلف جامعه تلاش نمودند و در سال ۱۳۵۴ خوشیدی این اثر در زندان توسط آن شهید بزرگوار تحریر یافت.
در بخش این کتاب آمده: «… از این جاست اگر به دقت بنگریم، شرق و غرب همین احساس را کردند که ممالک عربی از پول سرشار نفت اسلحه‌های مدرن را خریداری نمودند، آنها ترسیدند، مبادا در کشورهای اسلامی کارخانه های بزرگ اسلحه سازی به میان آید و به کمترین فرصت اعلام موجودیت نمایند و با ما در سر ستیز و به مقابله بر آیند، بنا براین غرب با در نظر داشت مسائل سیاسی و اقتصادی خویش یهود را ۳۴ سال قبل بطور غده‌ی در قلب ممالک اسلامی گذاشت و فتنه جنگ را در این جا در داد و اما این غده‌ی سرطانی در واقع برای کمرشکن اقتصاد و عواید ملی خالص عرب، این غوغا را به میان آوردند که امروز دو نیم میلیون یهود، یکصدو بیست میلیون عرب را به شکست های مفتضحانه سیاسی و اقتصادی رو برو ساخته و کار به جای رسیده که یکی از اقلام عمده عواید شان صرف خریداری اسلحه های از مد رفته جنگ گردیده که نه تنها از آن به کوچکترین فتح در حفاظت سرحدات خود کامیاب نشده بلکه به شکست مواجه گشته و حتی قروض کمرشکن برعمده ترین ممالک اسلامی مانند مصر، سوریه، اردون ودیگر ممالک اسلامی بار کردند که سرآن به میلیاردها دالر می رسد.»(۷)
مرحله‌ی سوم حمایت؛ اهداء خون به مجاهدین فلسطینی و نامه عنوان ملل متحد و سران کشورهای اسلامی وعربی
در ۲۵ میزان ۱۳۵۲ خورشیدی (برابر ۲۱رمضان۱۳۹۳ هجری قمری) جمعی از علمای اهل تشیع با اهداء خون برای مجروحین و مجاهدین فلسطینی نامه های نیز عنوان سازمان ملل متحد، سفارت های مصر و عراق، رؤسای جمهور سوریه، لیبی و الجزایر و یاسر عرفات قومندان عمومی نهضت مقاومت فلسطین ارسال و در آن ضمن اظهار تنفر و انزجار شان نسبت به جنایات و تجاوزات صهیونیزم و ارباب امپریالیستیش امریکا و اشغال فلسطین و به خاک و خون کشانیدن مردم مظلوم و بی دفاع آن سرزمین، از عملیات و پیروزی های ظفرمندانه فلسطینیان قدر دانی و آن را تبریک گفتند. در آن نامه پس از تبریکات پیروزی های فلسطینی ها و اعلام همدردی و همبستگی با ملت مظلوم فلسطین از مسلمانان جهان و کشورهای اسلامی، اخصا سران عرب خواستند تا برای آزادی مسجد الاقصی از مبارزین و مجاهدین فلسطینی دفاع و حمایت نمایند.
این ابتکار نیز توسط علمای بزرگ و مطرح وقت همانند؛ حضرت آیت الله شهید میرعلی احمد عالم، علامه شهید میر عبدالحمید ناصر، علامه شهید سید محمد حسین مصباح ودیگر بزرگان، آنان در برابر جنایات رژیم غاصب اسرائیل سکوت نکردند.
همزمان با همین حرکت، دهه پنجاه حضرتآیت اللّه العظمى شهید سید محمد سرور واعظ از افتخارات علمای جهان اسلام با گام بلند و محکم اقدام به انتشار اولین مجلهى دینی، سیاسی تحت عنوان «برهان» در افغانستان نمودند و با نشر آن مجله در جهت همبستگی امت اسلامی تلاش نمودند و با ارائه مقالات به دفاع از کیان اسلام پرداختند، علاوه برآن شهید آیت الله واعظ در منابر خویش نیز این گونه سئوالاتی را مطرح می کرد که چرا قدرت های استعمارگر، مخصوصا غرب میان ملت های مسلمان اختلافات را دامن می زنند و برای مقابله با اسلام رژیم غاصب اسرائیل را به وجود آورده اند و او در سخنرانی های خود همواره از انقلاب الجزایر و سایر نهضت های اسلامی در جهان اسلام دفاع کرد که اهداف وکوشش شهید آیت الله واعظ در بیانات و نوشته ها یش دعوت مبارزه با استعمار، استبداد، استثمار و صهیونیزم بود و چانچه در یکی از سخنرانی هایش تحت عنوان عدالت اجتماعی می فرماید: «از غرب آوازه ای بلند می شود که او خیر خواه بشر است، از شرق آوازه‌ی دیگری می‌آید که او خیرخواه کارگر است، تمام این ها مثلش، مثل قصاب و گوسفند است، که یکدسته رشقه را به بغل گرفته، شصت و هفتاد رأس گوسفند بیچاره را به دنبال خود به کشتار گاه می برد…»
«… جهان خواران شرق و غرب چون نهنگ دهان باز کرده اند، تا ممالک عقب مانده را فرو ببرند…»
«… کجایند این جمعیتی که برای فرستادن یک قلاده سگ با قمر مصنوعی به فضا، مظاهره می کنند، میتینگ و مجلس تشکیل می‌دهند، کجایند در شب ها و روز های که هزاران نفر در ویتنام شمالی زیر بمباران و رگبار مسلسل ها کشته می شوند؟ کو مظاهره‌ی این ها؟
این یک میلیون نفوسی که در بنگلادش کشته شد چه کسی مظاهره کرد؟
چه کسی میتینگ دایرکرد؟
برای یک سگ شعار دادند، اما برای یک میلیون انسان که عموماً مسلمان بودند، نه یک مظاهره، نه یک متینگ، نه حتی یک شعار، ابدا سرو صدای نشد…»(۸)
مرحله‌ی چهارم حمایت؛ شورای اخوت اسلامی از ۱۰ سال بدینسو با حضور مردم از روز جهانی قدس تجلیل نمودند.
مردم مسلمان افغانستان پس از کودتای مارکسیست‌ها در ۷ ثور ۱۳۵۷ خورشیدی و اشغال این کشور توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق و جهاد علیه متجاوزین، اکثر مردم افغانستان سالیان متمادی در جنگ و آواره‌گی و کشور شان به اشغال بیگانه قرار داشت، ملت مسلمان افغانستان با سپری نمودن چهار دهه جنگ و نا امنی، در مرحله چهارم حمایت از مردم مسلمان فلسطین با ابتکار شورای اخوت اسلامی(مرکب از علمای شیعه و سنی) و نهادهای همسو در ماه جدی ۱۳۸۷ خورشدی برابر با ۶ محرم ۱۴۳۰ هجری قمری فجایع در غزه و جنایات اسرائیل را در مسجد میلادالنبی(صلی الله علیه و آله) و مسجد پل خشتی کابل محکوم و از همان سال بدینسو شورای اخوت اسلامی با فراخوان عمومی در جمعه آخر ماه مبارک رمضان از روز جهانی قدس تجلیل به عمل آوردند و با صدور قطعنامه‌های پایانی همایش و تظاهرات از مظلومین فلسطینی حمایت نمودند.(۹)
سخن اخیر و پایانی‌ام یاد آوری دو موضوع در پیوند با برگزاری همایش امروز است:
موضوع اول؛ همانطوری که چهار مرحله حمایت مردم مسلمان افغانستان از مظلومین فلسطینی را شمردم، این حمایت‌ها در ماه مبارک رمضان رُخ داد، نامگذاری روز جهانی قدس نیز در جمعه آخر ماه مبارک رمضان توسط آیت الله العظمی سید روح الله موسوی خمینی در سال ۱۳۵۸ خورشیدی همزمان با ماه مبارک رمضان گذاشته شد؛ پس از بمباران جنوب لبنان توسط نیروهای اسرائیل، مرحوم امام خمینی از مسلمانان جهان خواست تا آخرین جمعه ماه رمضان را به عنوان «روز قدس» انتخاب کنند و در این روز، همبستگی خود را در حمایت از «حقوق قانونی مردم مسلمان فلسطین» به نمایش بگذارند.
امام خمینی در ۲۵ اسد ۱۳۵۸ خورشیدی، پس از صدور پیام، در جمع اقشار مختلف مردم، مخصوصا علمای حوزه علمیه شهر قم به تشریح ویژگی‌های روز جهانی قدس پرداخته و روز جهانی قدس را محور وحدت مسلمانان خوانده و در مورد روز قدس گفته بود: «روز قدس فقط روز فلسطین نیست، روز اسلام است؛ روزی است که باید به ابرقدرتها فهماند که دیگر آنها نمی‌توانند در ممالک اسلامی پیشروی کنند. من روز قدس را روز اسلام و روز رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) می‌دانم، و روزی است که باید ما تمام قوای خودمان را مجهز کنیم.»(۱۰)
بنا براین ۱۶ اسد ۱۳۵۸ خورشیدی که ۱۳ روز از ماه مبارک رمضان سال ۱۳۹۹ هجری قمری می‌گذشت، آخرین جمعه ماه مبارک رمضان(۲۴ رمضان ۱۳۹۹ هجری قمری/ ۲۶ اسد ۱۳۵۸ خورشیدی) به عنوان روز جهانی قدس نامگذاری گردید و پس از صدور پیام تاریخی امام خمینی در سال ۱۳۵۸ مبنی بر نامگذاری جمعه آخر ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس مسمی شد و همه ساله این روز، در سراسر جهان و در میان تمام امت اسلامی، مورد تجلیل قرار میگیرد.
موضوع دوم؛ اینکه پس از تحولات سیاسی، برخی علما و نهادهای جامعه روحانیت ما سیاست زده شدند، می‌طلبد که در این همایش که اکثرا علما شرف حضور دارند تقاضا نمایم که همان سیره و روش علمای گذشته احیا و علما استقلال جامعه‌ی روحانیت را حفظ نمایند و انتظارمی‌رود علما دراین خصوص تدابیری اندیشند و بیش ازاین اجازه ندهندارزش های دینی و جهادی به چالش کشانیده شده وخدای ناکرده ضدارزش‌ها برارزش ها ترجیح داده شوند.
اگر برخی علمای ما در حفظ استقلال و حراست از ارزش‌ها، مخصوصا ۱۴ سال جهاد ملت مسلمان افغانستان از آن پاسداری می‌‌نمودند، یقینا به برکت جهاد و خون شهداء ما شاهد اقتدار، امنیت، پیشرفت و توسعه‌ی کشور بودیم و امروز در اثر غفلت ما دشمنان اسلام چالش‌های موجود را ببار نمی‌آوردند و بحران را مدیریت نمی‌توانستند و با کمال تأسف برخی علما نیز بصورت ابزار در اختیار بازیگران سیاسی ماهر و پروژه‌های بیرونی قرار گرفته و ما شاهد این همه معضلات در کشور مان هستیم.
در اخیر امید وارم که با تدبیر و هوشیاری علما، فرهنگ جهاد، ایثار و مقاومت، همدردی با مظلومین و مستضعفین جهان را حفظ کرده و به نسل های آینده منتقل و شاهد رُشد و تعالی جامعه و علمای مستقل و درد آشنا در افغانستان باشیم. به امید آن روز…
پی‌نوشت‌ها:
- این عبارت در دعای افتتاح آمده، و امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) این دعا را در ماه مبارک رمضان می‌خواند.
- نامه ۴۷ : از وصیتهاى امام علی(علیه السلام) است به حسن و حسین(علیهما السّلام) وقتى که ابن ملجم به آن حضرت ضربت زد.(کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً؛ دشمن ستمگر و یار ستمدیده باشید…)/ نهجالبلاغه، ترجمه دشتی، محمد، نامه ۴۷، ص ۵۵۸٫
- سوره انبیاء، آیه ۹۲٫
- سوره فتح، آیه ۲۹٫
- تحف العقول، (تهران: انتشارات اسلامیه ۱۳۵۸)، ص ۵۸٫
- فریاد های جاویدانه، ص ۲۲۶، جایگاه شهید علامه بلخی….، ص ۲۱، مجله شاهد یاران، دور جدید شماه ۶۴ ۱۳۸۹٫
- نظریات مختلف کشف ضعف اسلام، ص ۷۸ (جاپ پشاور پاکستان).
- کوثرالنبی، چاپ دوم، ص ۴۳۷-۴۳۹ و مجموعه نور(سخنرانی های آیت الله واعظ شهید پیرامون عدالت اجتماعی).
- ۱۳ جدی ۱۳۸۷ خورشیدی، ۶ محرم ۱۴۳۰ هجری قمری ، از سوی شورای اخوت اسلامی در گردهمایی‌های مختلف از جمله؛ در تجمعات مسجد پل خشتی و مسجد میلادالنبی(صلی الله علیه و آله) باغ بالا به حمایت از مردم فلسطین به‌ویژه فجایع غزه و جنایات اسرائیل را محکوم نمودند و در مسجد میلادالنبی مبلغ ۱۰۰۰۰ دالر به فلسطینیان کمک جمع آوری شد.
- صحیفه امام، جلد ۹، صفحه ۲۷۸ .