در گذشته امکانات محدودی که در افغانستان وجود داشت، اقتضاء بسیاری از مسائل که امروز ما با آن مواجه هستیم در آن نمی‏شود انتظار داشت، از این‏رو تحصیل علم و دانش با امکانات کم و بدون منابع مالی به جهاد، تلاش و انگیزه و همت قوی نیاز داشت، اگر همت بلند، هدف والا و انگیزه نمی‏بود، هیچ کسی با چنین سختی و مشقت تحصیل علم را در آن شرایط متحمل نمی‏شدند.

حضرت آیت‏الله وحیدی از سن 6 سالگی به پیشنهاد پدرش در منطقه‏ای شروع به تحصیل علم نمودند که امروز بعد از قریب هفتاد سال امکانات وجود ندارد و چه رسد به آن زمان که اصلاً قابل قیاس نیست، ایشان در آن زمان مقدمات را نزد پدر بزرگوارش با پشتکار و جدیت آموخت و در تحصیل علم وی را بجای رساند که به قول خودش کلمه و واژه‏ای از قرآن پیدا نمی‏شد که من در همان زمان و سن کمی که داشتم، آن واژه را تجزیه و ترکیب نموده و بیان کنم.

آیت‏الله وحیدی پس از دوره مقدمات و ادبیات برای ادامه تحصیل به کابل مهاجرت نمود و مدتی تحت تلمذ اساتید مدارس حوزه علمیه کابل قرار گرفت و در خاطراتش نقل می‏کرد که من با چه سختی و مشکلات درس خواندم و به ما سفارش می‏کرد که ما در زمان درس می‏خواندیم که امکانات که امروز هست وجود نداشت و اگر شما در این زمان و با این امکانات تحصیلی از فرصت استفاده نکنید غفلت تان باعث خواهد شد که برای شما عقده ایجاد شود و عقب ماندگی سبب عقده می‏شود وجبران نا شدنی‏است.

اما نکات اخلاقی آیت‏الله وحیدی علاوه بر علمِ که ایشان داشتند، او را از دیگران متمایز ساخت:

– ساده زیستی آیت‏الله وحیدی بود، شاید خیلی‏ها تصور نکنند که وی چگونه زندگی ساده داشت.

– سفارش دیگرش این بود که به نماز اهمیت می‌داد، من به یاد ندارم که ایشان قبل از طلوع آفتاب خوابیده باشد، همیشه قبل از اذان بیدار می‌شد و بعد از نماز صبح به تعقیبات نماز توجه ویژه داشت و تا طلوع آفتاب بیدار می‌ماند و به دیگران سفارش می‌کرد که نباید با کاهلی و سُستی نماز خواند.

– ویژه‌گی اخلاقی دیگر آیت‌الله وحیدی این بود که با هرکسی با زبان خودش صحبت می‌نمود، بیانش جاذبه خاص داشت و در هر مجلسی که می نشست، محیط مجلس را متحول می‌ساخت.

–  رفتار اخلاقی دیگر مرحوم والدم این بود که در اکثر مجالس سعی می‌کرد، بحث علمی را مطرح نمایند و باور مند بود، در این چنین مجالسی هرکس بیرون شود بر معارف انسان افزوده می‌گردد و بر معرفتش اضافه خواهد شد، گاهاً بحث‌های علمی را خودش مطرح و در صورت که پاسخ گفته نمی‌شد، آن را به حاضرین شرح می‌داد و از این‌رو گفته‌اند که نگاه محبت آمیز به عالم عبادت است.

–  عادت اخلاقی دیگر مرحوم آیت‌الله وحیدی این بود، مطلبی را نمی‌دانست، از هرکسی که احتمال می‌داد که می‌دانند می‌پرسید و نمی‌گفت عمرش از من کم است و یا درجه‌ی علمی آن شخص پایین است و با اشتیاق آن مطلب را می‌پرسید.

– ویژه‌گی دیگر اخلاقی والدم، روحیه‌ی تشویقی خوبی داشت، خیلی از بزرگان حوزه می‌گویند که تشویق والد شما باعث شد که ما به این توفیقات دست یابیم.

– ویژه‌گی دیگرش، دوستان خود را به عاقبت بخیری تشویق می‌کرد، و می‌فرمود که انسان باید تلاش کند که از لحظات عمرش درست اسفتاده نمایند و اگر ذرّه‌ای کوتاهی و بی مبالاتی کند امکان دارد شیطان ایمان را از انسان بگیرد و خدای ناکرده دلبسته به غیر خدا باشد که خیلی نعمت‌های خدا را از بین می‌برد و ممکن تا آخر عمر هیچ اثری از خود به یادگار نگذارد.

– عادت اخلاقی دیگر مرحوم آیت‌الله وحیدی تشویق به تبلیغ و نشر معارف اسلامی بود و می‌فرمود اگر انسان دنیای از علم داشته باشد، این علم اگر به درد دیگران نخورد و دیگران از او نفع نبرد، داشتن چین علمی فایده‌ی ندارد و ارزش علم به نشر اوست و خود مرحوم آیت‌الله وحیدی در طول عمر،با برکشت حتی تا آخرین روزهای حیات خویش منبر می‌رفت و می‌فرمود که مردم به معارف دین نیاز دارد وظیفه‌ی ماست که مردم را به معارف اسلامی آشنا سازیم و چنانچه پیامبراسلام(ص) وقتی امام على(ع) را به ماموریت یمن فرستاد و آن حضرت را سفارش به تبلیغ نمود، امام علی(ع) که در راس سپاه تبلیغى اسلام به سوى یمن رفت، به سرعت اسلام در یمن گسترش یافت و امیرالمومنین(ع) در مدت کوتاهى  توانست به نشر اسلام در یمن بپردازد و زمینه‌ی نفوذ اسلام را در آن جا را فراهم ساخت، آن مرحوم اکثراً به مبلغین این توصیه‌های پیامبراسلام(ص) را گوش زد می‌نمود.

– سفارش بعدی مرحوم آیت‌الله وحیدی این بود که درس را باید خوب بخوانید و می‌افزود: طلبه کارش سه چیز است، تدریس، تألیف و تبلیغ، به باور مرحوم والدم دانش‌هایی که در حوزه تدریس می‌شود تنها تدریس و خطابه برای تبلیغ دین کافی نیست و یک طلبه باید بدانند که برای چه درس می‌خواند و نیاز جامعه‌ای ما در چه مواردی هست، طلبه‌ای امروز در ازدحام از شبهات قرار دارند و تحقیق و پژوهش و پاسخ به شبهات در جهت رسالت طلبگی است.

– مرحوم والدم جاذبه‌ای قوی داشت، در هر مجلسِ که وارد می‌شد با اخلاق خود مردم را جذب می‌نمود از او به نیکی یاد می‌شود.

– ویژگی بعدی‌اش تقوا بود، آیت‌الله وحیدی به دنیا اهمیت نمی‌داد و باربار دنیا به سراغش آمد و پیشنهاداتی مادی در عرصه‌های مختلف شد و ممکن به ظاهر در زندگی‌اش تغییر می‌آمد ولی نپذیرفت و می‌فرمود که من همان کار طلبگی خودم را دوست دارم، این همه موفقیت ایشان، الگوپذیری از آیت‌الله العظمی شهید واعظ بود، وقتی از استادش یاد می‌کرد و می‌فرمود که من در حوزه علمیه قم نظیر آیت‌الله العظمی شهید واعظ را ندیدم ومرحوم والدم می‌فرمود که من بیشتر در کنار آیت‌الله العظمی بودم در مجلس درس و در سفر وی را همراهی نمودم و هیچ‌گاه ندیدم که نماز شبش قضا شده باشد و موفقیت آیت‌الله وحیدی نیز در موارد مختلف الگو پذیری از آیت الله العظمی شهید واعظ بود و متأسفانه شهید واعظ گمنام ماند، درست است که ایشان در حوزه‌های علمیه شناخته شده است ولی آنگونه که انتظار می‌رفت درجامعه‌ی مظلوم افغانستان شناخته شده باشد چنین نیست.

لذا در عرصه‌ی تبلیغ، تدریس، اخلاق و مردم داری الگوی مرحوم آیت‌الله وحیدی، آیت‌الله العظمی شهید واعظ بود.[1]

[1]. گفتگوی ویژه پایگاه اطلاع رسانی جهاد فرهنگی با حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید حسین وحیدی .