(شهید استاد سیّد محمد ابراهیم عالم شاهی)

شهید استاد سیّد محمد ابراهیم عالم شاهی از فرزندان بنام و ازدانشوران فرهیخته و بلند آوازه‌ى کشور ما است که در دهه‏هاى اخیر راه و رسم فراگیر در کشور یافته و به خوبى نه تنها از گذشته ى درخشان و طلایى تبار عالم شاهی، بلکه از پیشینه‏ى فرهنگى و دانشى غزنى نمایندگى کرده و خلف الصدق دودمان اندیشه و ادب آن سامان گردید.

در جریان فجایع امیرعبدالرحمان خان پادشاه جابر افغانستان، برخی از سران این خانواده نیز به بلای آوراگی دچار شده به مشهد و اطراف آن سکنی گزیدند ویکی از آن‌ها سیّد محمد ابراهیم عالم شاهی بود که سال ۱۲۸۴ خورشیدی در شهر مشهد مقدس به دنیا آمد. پس از فراگیرى سواد خواندن  و نوشتن به سراغ علوم اسلامى رفت، وارد حوزه علمیه مشهد شده و ادبیات عرب وقسمتى از فقه، اصول ومنطق را آموخت. آنگه به حوزه علمیه قم رفته و تحصیلات خویش را در آن مرکز عظیم ادامه داد. در سال ۱۳۱۲ خورشیدی جهت آموزش مسایل قضایى و حقوقى به تهران رفت و دوره‌ی آن را با موفقیت به پایان برد.درآن جا با اساتید و برجستگان متعدد مراوده و تبادل نظر علمى داشت که برخى آن‏ها سمت استادى نسبت به نامبرده داشتند ،از جمله ى آن‏ها مى‏توان به شیخ احمد بهار، ادیب نیشابورى، ایرج میرزا، قاسم غنى و ملک الشعراى بهار اشاره کرد. از این لحاظ وى در جهات گوناگون و رشته‏هاى مختلف آموزش  دیده وبه مطالعه و تحقیق پرداخت و توانست تا حدودى جامعیتى نسبى که در میان دانش آموختگان حوزات علمیه وقت چندان دیده نمى‏گشت،کسب نماید.

عالم شاهی در سال ۱۳۱۳ خورشیدی به دلیل نا معلومى ایران را به قصد وطن ترک گفته و در شهر کابل اقامت گزید. به زودى در دانشگاه کابل در رشته‌ى حقوق و مسایل قضایى به تدریس پرداخت. همزمان باتدریس در دانشگاه همکارى گسترده‏ى با مطبوعات داشت و در موضوعات گوناگون حقوق، قضا، داستان، شعر، تاریخ و مسایل سیاسى به پژوهش و نگارش اشتغال ورزیده وتوانست آثار متنوع و ارزشمندى ارایه دارد. اودر برخى از وادیها چون داستان جزو پیش آهنگان و پرچم داران به شمار مى‏رود.

عالم شاهی  در سال ۱۳۲۹ (خورشیدی از اشتغال در دانشگاه متقاعد شده ‏و براى امرار معاش دفتر وکالت دایر کرد. او که به زبان عربى تسلط داشته و قادر به ترجمه از آن زبان بود در سال ۱۳۱۹ (هش) کتاب على جارم و مصطفى امین (مصرى) را تحت عنوان «روحیات و آثار آن در پدا گوژى» ترجمه نموده و در کابل چاپ کرد. در همان سال اثر دیگرى تحت نام «اصول محاکمات» در علم حقوق را تألیف نمود که از سوى دانشکده‏ى حقوق و علوم سیاسى دانشگاه کابل به نشر رسید. در سال ۱۳۳۷ خورشیدی داستان بلند «صحنه زندگانى» را نوشته ومنتشر کرد که برنده ى جایزه ى «خوشحال خان ختک » شده و از سوى مطبعه‏ى دولتى نشر یافت. آثار دیگر او بدین گونه است:

ـ مجموع دروس که در کورس حقوق صدارت به سال‏هاى ۱۳۱۴ ـ ۱۳۱۳ خورشیدی تدریس نموده و به سال ۱۳۱۶ از طرف وزارت معارف طبع شد.

ـ حقوق بین‌المللی عمومى، چاپ مطبعه‌ى عمومى کابل

ـ شام تاریک و صبح روشن (داستان) به سال ۱۳۱۷ چاپ شد.

ـ اصول محاکمات (مجموعه‌ى  دروس که در صنف ۳ فاکولته‌ى حقوق و علوم سیاسى تدریس شده ى سال‏هاى ۱۳۱۹ ـ  ۱۳۱۸) و به سال ۱۳۲۰ از طرف فاکولته ى مذکور چاپ شد.

ـ صحنه ى زندگانى، طبع اول ۱۳۳۷ و طبع دوم ۱۳۴۴ .

روحیات و آثار آن در پداگوژى (ترجمه) که به سال ۱۳۱۹ از طرف فاکولته‏ى حقوق و علوم سیاسى به چاپ رسید.

ـ مجموعه ى علماى افغانستان از بدو استیلاى مغول (۶۰۰ ه) تا آغاز قرن ۱۴ هجرى به تقاضاى دایره المعارف آریانا چاپ شد.

ـ مشعله (خاطرات یک سفر و هفت قطعه شعر) چاپ کابل ۱۳۵۲ .

ـ رساله «اغلاط ادبى» در سال‏هاى ۱۳۲۰ ـ ۱۳۱۹ در روز نامه‏ى انیس چاپ شد.

ـ رساله «ناى قلعه» در شماره‏هاى ۱۰۱ ـ ۱۰۷ مجله ى آریانا به سال ۱۳۳۰ نشرشد.

ـ رساله «بست» در شماره‏هاى ۱۳۰ ـ ۱۳۸ آریانا به سال ۱۳۳۲ نشر گردید.

ـ درام (نمایش نامه) خنده‏ى بخت، درام انگشتر طلا و درام آه نیمه شب که تماما نمایش داده شد.

ـ مجموعه‌ى اشعار شامل مثنویات، قصاید، قطعات، غزلیات و فکاهیات .

ـ مقالات ادبى و تاریخى و اجتماعى که وقتا فوقتا در مطبوعات وطن به چاپ رسیده‏اند.

ـ رساله در باره هزاره، طبع ایران .

ـ مسلما بعد از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۸ آثار دیگرى از نظم و نثر به وجود آورده خواهد بود که باید به شناسایى آید…^[۱] سرانجام این دانشمند فرهیخته و روشنفکر مسلمان و نام آشنا پس از کودتاى مارکسستى هفت ثور ۱۳۵۷ خورشیدی  مانند سایر اندیشمندان خدا پرست، وطن دوست و آزاده، هدف بغض و عداوت مارکسیست‏ها قرار گرفت و در آغاز قدرت رژیم خلق و پرچم دستگیر و به گونه وحشیانه به شهادت رسانده شد.[۲]

[۱]. سرزمین و رجال هزاره جات، صص ۹ ـ ۱۲ ـ ۴۱۱ ـ ۲۲۸ ـ ۲۳۱ .

[۲] . کوثرالنبی(چاپ دوم)، ص ۳۷۰، سیدجعفرعادلی حسینی .